Davranış Bozukları Tedavisi Ve Terapisi

Davranış bozuklukları çeşitli ağırlıklarda ele alınabilir.

• Karşıt olma karşı gelme bozukluğu
• Davranış Bozukluğu
• Antisosyal Kişilik Bozukluğu
• Psikopati

Karşıt olma karşı gelme bozukluğu:

En sık görülen belirtiler yetişkinlere karşı gelme, olumsuz ve düşmanca davranışlar, kincilik, sözel tehditler ve fiziksel saldırganlığı içeren davranışlardır. Bu davranışlar gelişimsel dönem özellikleri ile açıklanamaz, 6 aydan uzun sürer, davranış bozukluğu belirtilerinin tamamı karşılanmaz. Kızlarda dolaylı davranışlar (pasif), sözel saldırganlık ve ilişkisel saldırganlık daha yaygındır. Erken başlangıçlı (okul öncesi) olgular daha olumsuz seyreder, yaşla beraber kaygı ve depresyon gibi bozukluklarla beraberlik artar. Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu ile yaygın bir beraberlik gösterir.

Sosyoekonomik durumu düşük bireylerde daha sık görülür, sıklığı tartışmalıdır.

Davranış sorunlarının ortaya çıkmasında sosyal sorunlar, bağlanma sorunları, yoksulluk, yaşanılan çevrede şiddet, aile içi istismar, ebeveynlerin tutarsız davranışları, uygun süpervizyon vermemeleri, sık ve yersiz cezalandırma gibi faktörler yer alır.

Karşıt olma karşı gelme belirtilerinin ortaya çıkmasını engellemek için çeşitli yöntemler kullanılmaktadır.

Davranış Bozukluğu:

Davranış bozukluğu (conduct disorder), evden ve okuldan kaçma gibi kuralları aktif olarak çiğneme hareketleri, başkasının eşyasına ve/veya şahsına yönelik saldırganlık, tehdit, cinsel saldırganlık, çetecilik, gasp, darp, kundaklama, hırsızlık, dolandırıcılık, hayvanlara eziyet etme, gibi davranışları içerir.

Loeber ve arkadaşlarına göre, davranış sorunları üç yoldan birisini izleyerek gelişir:

• Otorite İle Çatışma Yolu:12 yaşından önce inatçılıkla başlar, karşıt olma ve karşı gelme davranışları ikinci seviyede yer alır, üçüncü evrede ise otoriteden kaçınma davranışları (okuldan kaçma, evden kaçma, gece eve gelmeme) ortaya çıkar.
• Gizli Yol:15 yaşından önce küçük, gizli hareketlerle başlar (sık sık yalan söyleme, mağazalardan hırsızlık yapma), ikinci evrede mülke zarar verme vardır, üçüncü evrede orta derecede suça yönelik davranışlar (yankesicilik, dolandırıcılık), dördüncü evrede ise ciddi suça yönelik davranışlar (gasp, araba çalma vs) ortaya çıkar.
• Açık Yol:Bu yol ufak saldırganlıklarla başlar (zorbalık gibi), ikinci evrede fiziksel kavgalar ve çete kavgaları oluşur, üçüncü evrede ise ciddi saldırganlık (darp, silahlı saldırı, tecavüz) ortaya çıkar.

Normal gelişim sırasında pek çok ergen bazı davranış sorunları görülür. Bu sorunlar genelde daha nadirdir ve daha az tekrarlar. Yani davranış sorunlarını devamlı ve sık gösteren bireylerle nadir gösterenler arasında gelişim farklılıkları vardır. Normal gelişimde nadiren ortaya çıkan davranışlar kendiliğinden azalma eğilimi gösterir.

Davranış bozukluğunun ilerlediği durumlarda ise antisosyal kişilik bozukluğu ortaya çıkar.

Anti-sosyal Kişilik Bozukluğu ve Psikopati:

Anti-sosyal kişilik bozukluğu, diğer insanların haklarına karşı sürekli tacizde bulunma, sorumsuzluk, dürtüsellik, saldırganlık, hilebazlık ve pişmanlık hissetmeme özelliklerini içerir. Psikopati ise kendisini kişiler arası ve duygulanımla ilgili sorunlar, vicdansızlık ve diğer insanlar üzerinde hakimiyet kurma ile gösterir. Antisosyal kişilik bozukluğu olguların çoğunda davranış bozukluğunun ilerlemiş bir halini temsil eder. Antisosyal kişilik bozukluğu ve psikopatinin tedavisi oldukça zordur.

Tedavi prensipleri:

Tedavi prensipleri, aile ve çocuk ile iyi terapötik ilişki kurma, kültürel konulara dikkat etme, eş hastalanımları değerlendirme, standart ölçeklerle birden çok kaynaktan bilgi toplama, tedavinin bireyselleştirilmesi, anne babaya yönelik müdahaleler uygulanması, gerekli durumlarda ilaç kullanılmasıdır. Ayrıca sınıf temelli yaklaşımlar da önemlidir. Kısa süreli, sadece ilaçla yapılan tedavilerden ve “sertlik” içeren tutumlardan olumlu sonuç alınamaz.

Aileye yönelik girişimler olumsuz davranışların pekiştirilmesinin engellenmesi, olumlu davranışların desteklenmesi, olumsuz davranışların bir sonucu olması, anne baba tutumlarının tutarlı olması ve hemen yerine getirilmesini içerir.

Bireysel girişimler kişilik bozukluklarından önemlidir, ancak uzun süreli tedaviler gerekir. Bu yazı ozguroner.dr.tr sayfasından alınmıştır.

  Davranış Bozukları Tedavisi Ve Terapisi Kariyer Polikliniği Adana Merkezli Bir Bireysel Koçluk – Psikolojik Danışmanlık – Aile Danışmanlığı Merkezi olup, Türkiye’de 14 ilde şubesi ile hizmet vermektedir. Randevu almak için lütfen arayınız.